واکنش ایران به اظهارات گستاخانه گروسی درباره انتقال مواد هسته‌ای
تهران، ایران – رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در اظهاراتی که از سوی مقامات ایرانی «گستاخانه» توصیف شده، مدعی شد که ایران باید آژانس را از هرگونه انتقال مواد هسته‌ای از یک تأسیسات تحت پادمان به مکان دیگری مطلع کند. این اظهارات که در تاریخ ۲ تیر ۱۴۰۴ (۲۳ ژوئن ۲۰۲۵) مطرح شد، با واکنش تند مقامات ایرانی مواجه شده است.
جزئیات اظهارات گروسی
گروسی در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ضمن تأکید بر لزوم خویشتنداری طرف‌ها در تنش‌های منطقه‌ای، ادعا کرد: «برای ایران روشن کردم که باید از هرگونه انتقال مواد هسته‌ای از یک تأسیسات تحت پادمان به مکان دیگری مطلع شویم.» وی همچنین خواستار بازگشت به مذاکرات دیپلماتیک با ایران شد و مدعی شد که این اقدام برای تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ضروری است.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ایران بارها تأکید کرده است که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً صلح‌آمیز بوده و تحت نظارت آژانس قرار دارد. ایران همچنین اعلام کرده که هرگونه همکاری فراتر از تعهدات پادمانی، منوط به اجرای تعهدات متقابل طرف‌های غربی در چارچوب برجام است.
پاسخ ایران به گروسی
مقامات ایرانی، از جمله محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، اظهارات گروسی را «سیاسی» و «فاقد بعد فنی و حقوقی» توصیف کرده‌اند. اسلامی با انتقاد از گروسی، او را متهم کرد که تحت نفوذ قدرت‌های غربی و رژیم صهیونیستی عمل می‌کند و اظهاراتش بخشی از «عملیات روانی» علیه ایران است. وی تأکید کرد: «ایران به پادمان و NPT پایبند است، اما همکاری‌های داوطلبانه فراتر از پادمان را در صورت عدم اجرای تعهدات طرف مقابل ادامه نخواهد داد.»
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در واکنش به این اظهارات، ضمن رد ادعاهای گروسی، اعلام کرد: «برنامه هسته‌ای ایران همواره در چارچوب معاهدات بین‌المللی، از جمله NPT و توافق‌نامه پادمان، پیگیری شده و هیچ‌گونه انحرافی از تعهدات نداشته است.»
زمینه تنش‌ها
این اظهارات گروسی در شرایطی مطرح شده که تنش‌های منطقه‌ای میان ایران و رژیم صهیونیستی تشدید شده است. گزارش‌ها حاکی از حملات اخیر اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران، از جمله سایت‌های نطنز و فردو، است که گروسی بدون محکوم کردن این اقدامات، صرفاً به ابراز نگرانی درباره امنیت هسته‌ای بسنده کرده است.
ایران در نامه‌ای از سوی عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، به آژانس اعلام کرده بود که به دلیل حملات خارجی، «اقدامات ویژه‌ای برای حفاظت از مواد و تجهیزات هسته‌ای خود» اتخاذ خواهد کرد. گروسی در پاسخ به این نامه، بر لزوم اطلاع‌رسانی به آژانس درباره هرگونه انتقال مواد هسته‌ای تأکید کرده بود.
تحلیل و چشم‌انداز
کارشناسان معتقدند اظهارات گروسی، که با حمایت ضمنی اروپا و آمریکا همراه بوده، تلاشی برای افزایش فشار بر ایران در آستانه مذاکرات احتمالی هسته‌ای است. با این حال، ایران بارها اعلام کرده که هرگونه فشار یا قطعنامه جدید در شورای حکام با «پاسخ مقتضی» مواجه خواهد شد.
انتظار می‌رود این تنش‌ها در جلسات آتی شورای حکام ادامه یابد، مگر اینکه طرف‌ها به توافقی دیپلماتیک برای کاهش تنش‌ها دست یابند. ایران تأکید دارد که همکاری با آژانس باید در چارچوب احترام متقابل و بدون دخالت سیاسی باشد.
