درگیری پلیس ارمنستان با کشیش‌ها پس از خنثی‌سازی کودتا علیه دولت پاشینیان
ایروان، ارمنستان – روز چهارشنبه ۴ تیر ۱۴۰۴ (۲۵ ژوئن ۲۰۲۵)، در پی اعلام خنثی‌سازی تلاش برای کودتا علیه دولت نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، درگیری‌های خشونت‌آمیزی میان نیروهای پلیس این کشور و کشیش‌های وابسته به جنبش مبارزه مقدس به رهبری اسقف اعظم باگرات گالستانیان در ایروان رخ داد. این درگیری‌ها پس از بازداشت گالستانیان و ۱۳ نفر دیگر به اتهام «توطئه برای سرنگونی دولت و تدارک اقدامات تروریستی» شدت گرفت.
جزئیات درگیری
به گزارش خبرگزاری مهر و خبر فوری، کمیته تحقیقات ارمنستان اعلام کرد که جنبش «مبارزه مقدس»، که در سال ۲۰۲۴ اعتراضات گسترده‌ای را با هدف استعفای پاشینیان سازمان‌دهی کرده بود، در حال برنامه‌ریزی برای انجام حملات تروریستی و تصرف قدرت بود. بر اساس بیانیه این کمیته، متهمان ابزار و تجهیزات لازم برای اجرای این طرح را تهیه کرده بودند.
نیروهای امنیتی ارمنستان، به‌ویژه پلیس ضدشورش، به مقر اقامت کاتولیکوس گارگین دوم، رهبر کلیسای حواری ارمنی، یورش بردند و با کشیش‌ها و حامیان کلیسا درگیر شدند. گزارش RT Arabic حاکی از آن است که نیروهای امنیتی از «خشونت بیش از حد» علیه کشیش‌ها استفاده کردند، به‌طوری‌که گارگین دوم شخصاً برای آرام کردن اوضاع مداخله کرد. ویدئوهای منتشرشده در شبکه X نشان‌دهنده صحنه‌هایی از درگیری پلیس با کشیش‌ها و هواداران کلیسا در مقابل کلیسای اچمیادزین، مرکز معنوی ارامنه، است.
زمینه سیاسی و کودتای ادعایی
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، روز سه‌شنبه اعلام کرد که سرویس‌های امنیتی این کشور طرحی «موذیانه» از سوی محافل «جنایتکار-الیگارشی-کلیسا» برای بی‌ثبات کردن کشور و سرنگونی دولت را خنثی کرده‌اند. او مدعی شد که این طرح با حمایت روسای جمهور سابق ارمنستان و برخی شرکت‌های روسی طراحی شده بود. کمیته تحقیقات ارمنستان نیز جنبش «مبارزه مقدس» به رهبری اسقف گالستانیان را متهم کرد که حدود ۲۰۰ گروه تروریستی متشکل از نیروهای سابق ارتش و پلیس را برای ایجاد هرج‌ومرج در نقاط مختلف کشور سازمان‌دهی کرده بود.
اسقف اعظم باگرات گالستانیان، از چهره‌های سرشناس مخالف پاشینیان، که از سال ۲۰۲۴ اعتراضات گسترده‌ای را علیه سیاست‌های دولت، به‌ویژه توافق صلح احتمالی با جمهوری آذربایجان، رهبری کرده بود، به همراه ۱۳ نفر دیگر بازداشت شد. مخالفان این اتهامات را رد کرده و معتقدند که بازداشت‌ها تلاشی از سوی پاشینیان برای حذف رقبا پیش از انتخابات پارلمانی آینده و به دلیل نگرانی از تبعات امتیازدهی به باکو در مذاکرات صلح است.
زمینه و دلایل تنش
-
اختلافات سیاسی: پاشینیان از زمان امضای توافق آتش‌بس با جمهوری آذربایجان در نوامبر ۲۰۲۰ به دلیل از دست دادن کنترل بخش‌هایی از قره‌باغ، با انتقادات شدیدی از سوی اپوزیسیون، ارتش و کلیسای ارمنی مواجه بوده است. جنبش «مبارزه مقدس» به رهبری گالستانیان، پاشینیان را به «خیانت» متهم کرده و خواستار استعفای او شده است.
-
نقش کلیسا: کلیسای حواری ارمنی، به‌عنوان یکی از نهادهای بانفوذ در ارمنستان، از منتقدان سرسخت پاشینیان بوده و او را به تضعیف هویت ملی ارمنی متهم می‌کند. درگیری پلیس با کشیش‌ها نشانه‌ای از تشدید تنش بین دولت و این نهاد قدرتمند است.
-
فشارهای خارجی: پاشینیان ادعا کرده که روسای جمهور سابق و شرکت‌های روسی در این کودتا نقش داشته‌اند، که نشان‌دهنده پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی منطقه است. ارمنستان، به‌عنوان متحد سنتی روسیه، در سال‌های اخیر به سمت روابط نزدیک‌تر با غرب حرکت کرده، که این موضوع خشم مسکو و برخی گروه‌های داخلی را برانگیخته است.
واکنش‌ها
-
داخلی: حامیان پاشینیان این بازداشت‌ها را گامی برای حفظ ثبات کشور می‌دانند، در حالی که مخالفان آن را تلاشی برای سرکوب اپوزیسیون و کلیسا توصیف می‌کنند. تجمعات اعتراضی در ایروان ادامه دارد و احتمال درگیری‌های بیشتر وجود دارد.
-
بین‌المللی: اتحادیه اروپا و ایالات متحده پیش‌تر در سال ۲۰۲۱، در جریان تلاش‌های مشابه برای کودتا، خواستار خویشتنداری و حل‌وفصل اختلافات از طریق گفت‌وگو شده بودند. هنوز واکنش رسمی به این درگیری‌ها از سوی این نهادها منتشر نشده است.
-
روسیه: مسکو که پیش‌تر تحولات ارمنستان را «امر داخلی» خوانده بود، احتمالاً این بار نیز رویکرد محتاطانه‌ای اتخاذ خواهد کرد، اما اتهامات پاشینیان علیه شرکت‌های روسی ممکن است تنش‌ها را افزایش دهد.
